Soru
Annemde meme kanseri var. Vücuda yayılmış. Kemoterapi alıyor. Hastalık kısmen düzelmekle beraber devam ediyor. Köpekbalıklarında kanser görülmüyormuş. Dolayısıyla köpekbalığı kıkırdağının da kansere iyi geldiğini söylediler. Bu ilacı annemizde kullanmamızı tavsiye eder misiniz?
Yanıt
Köpekbalığı kıkırdağı kanser hastalarında 1980’lerde popüler olmuştur. O tarihlerde çoğunluğu üretici firma tarafından yayınlanan raporlarda mucize sonuçlar alındığı bildirilmişti. Bu maddenin kullanılmasındaki mantık, köpekbalıklarında kanser görülmemesi olarak belirtilmişti. Daha sonraki çalışmalar bunun gerçek olmadığını gösterdi.
İlacın bu denli propagandasının yapılması üzerine bilim adamları birbiri ile aynı özellikleri taşıyan ilerlemiş meme ve kalın barsak kanseri olan hastaları 2 gruba ayırdılar. Gruplardan birine standart tedaviyle birlikte bu ilacı verdiler. Diğer grup ise yalnızca standart tedaviyi aldı. Hangi hastaların köpek balığı kıkırdağı aldığı belli olmasın diye ikinci grup hastalara ilaç özelliği olmayan ve hiçbir etki ya da yan etkisi görülmeyen ve tıpta plasebo olarak adlandırılan, görünüş olarak orijinal ilaca benzeyen tabletleri standart tedaviye eklediler. Bu çalışma bir önceki yazımda anlattığım ve tıpta tedavi kararlarının alınmasında en önemli özelliği olan bir faz 3 çalışmadır. Karşılaştırma sonucunda, iki grup arasında ne yaşam süreleri bakımından, ne de yaşam kalitesi açısından bir fark bulunamadı. Bu durum ilacın gözden düşmesine neden oldu. Bir başka çalışmada metastazları olan böbrek kanseri hasta grubunda da aynı şekilde denendi. Yaşam süresini uzatmadığı saptandı. Yalnızca bir metastazı olan, nispeten daha sağlıklı böbrek kanserli hastalarda yaşam sürelerini bir miktar uzattığı gösterildi.
Köpek balığı kıkırdağı içeren preparatlar standardize edilmemiştir. Kalsiyum da içerebildiklerinden yan etki olarak kanda kalsiyum yükselmesine ve buna bağlı rahatsızlıklara neden olabilirler. Mide ağrısı ve bulantıya yol açabilirler.
Tüm bu bilgilerin ışığında meme kanseri olan annenizde bu ilacın kemoterapiye eklenmesinin yararlı olacağını düşünmüyorum. Standart tedaviyle gitmenizin daha doğru olduğunu belirtmek isterim.