Soru
Ben 37 yaşında bir kadınım. Kanımın düşük olduğu söylendi. Sürekli demir kullandığım halde kanım yükselmiyor. Bu durumda nasıl tedavi edilmem gerekir?
Yanıt
Kanın düşük olması kansızlık ya da anemi olarak bilinir. Alyuvarlar içinde bulunan ve dokulara oksijen taşıyan hemoglobin adı verilen maddenin eksik olması demektir. Kansızlığın en sık görülen nedeni demir eksikliğidir. Ancak kansızlığa neden olan ve demir eksikliğiyle karışan başka hastalıklar da vardır. Akdeniz anemisi taşıyıcılığı buna örnek verilebilir. Demir tedavisiyle düzelmeyen durumda yapılacak ilk iş hastanın gerçekten demir eksikliği kansızlığı olup olmadığının araştırılması olmalıdır.
Bazen hastanın demir eksikliğine bağlı kansızlığı olsa bile ağızdan alınan kapsüllerle demir yükselmeyebilir. Bunun en önemli nedeni ilacın yeterli olarak emilememesidir. Barsak hastalıkları buna yol açabilir. Bunun dışında ilacın düzgün kullanılmaması da kansızlığın sürüp gitmesine neden olabilir. Demir ilacı tercihan aç karnına alınmalıdır. C vitamini ya da C vitamininden zengin portakal suyu ile alınırsa emilim daha iyi olur. Et ile de alınabilir. Bunun dışındaki gıdalarla birlikte alınmaması gerekir. Özellikle süt, süt ürünleri ve çay, emilimi bozar. Bunlarla demir alımı arasında en az bir saat ara olmalıdır.
Demir eksikliğinin en önemli nedeni kadınlardaki aşırı menstruasyondur. Kanama ile demir kaybı sürdükçe bunu yerine koymak zor ya da mümkün değildir. Adetlerin düzene sokulması gerekir. Mide ve barsaklardaki gizli kanamalar da demir eksikliği nedenidir ve kanama sürüyorsa demirin yerine konması zorlaşır. Bu yüzden dışkıda gizli kan ve parazit araştırılmalı, gastroskopi ve kolonoskopi yapılmalıdır. Kansızlık nedeni midede gizli kanamalara yol açabilecek aspirin ve benzeri ilaçlar ise bunlar kesilmelidir. Hemoglobin yükselse bile kemik iliği depoları dolduruluncaya kadar demir tedavisi sürdürülmelidir. Bu süre 3-6 aydır. Tüm önlemlere rağmen ağızdan alınan demirin yetersiz olduğu durumlarda damardan demir tedavisi yapılır. Bunlar hemoglobini daha hızlı yükseltir. Bu ilaçların alerji yapma riski vardır ve hastane koşullarında kullanılmalıdır.