Soru
59 yaşındayım. Dört yıl önce kalın bağırsak kanseri oldum. Kanser bağırsakta bulunan bir polip üzerinde gelişmiş ve çevrede bulunan iki lenf bezine yayılmıştı. Başka organlara sıçrama olmadığından doktorum ameliyat olmamı önerdi. Ben de ameliyat oldum. Arkasından altı ay boyunca kemoterapi aldım. Hastalıktan kurtuldum, ama yıllık olarak yapılan kolonoskopilerde bağırsağımda hep polip bulunuyor. Doktorum bunların çıkarılmazsa kanserleşebilen türden olduğunu söylüyor ve kolonoskopiyle aynı seansta çıkarıyor. Geçenlerde aspirinin polip ve kanseri önlediğini okudum. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Aspirin kullanmamı önerir misiniz?
Yanıt
Yapılan kontrollü çalışmalarda aspirinin yalnızca kalın barsak kanserinde değil, başta yemek borusu ve mide kanseri olmak üzere birçok kanserde koruyucu özelliğinin olduğu gösterilmiştir. Aspirinin vücutta enflamasyonu (yangı) azaltarak kanser oluşumunu azalttığı bilinmektedir. Öyle ki 100 mg kadar küçük dozların bile kanser riskini düşürdüğü tespit edilmiştir. Yine polipli hastalar üzerinde yapılan çalışmalarda düzenli olarak aspirin verildiğinde verilmeyenlere göre polip sayısında azalma olmuştur. Hatta ailesel olarak yaygın polibi olan hastalarda polip sayısı ve kanser oranlarında düşüşler görülmüştür.
Ancak tüm bu bilgilere karşın insanlara koruyucu olarak aspirin önerilmesinde bazı sorunlar vardır. Bunların başında aspirine bağlı yan etkiler gelmektedir. Aspirin mide kanaması riski oluşturabilmektedir. Özellikle gastrit ve mide ülseri olan kişilerde bu risk artmaktadır. Aspirin kullanımıyla ilgili bir başka sorun da ilacın hangi kişilerde etkili olduğunun tam olarak bilinmemesidir. Evet, aspirin birçok kişide kanser riskini azaltmaktadır, ama etkili olmadığı ve aspirin kullandığı halde kanser ve polip gelişen kişiler vardır. Bu kişileri bir ömür boyu aspirine mahkum etmek, yan etki riski altında bırakmak ve yine de kanseri önleyememek hoş bir durum olmasa gerek. Bu nedenle aspirinin hangi kişilerde kalın bağırsak kanser nükslerini azalttığı araştırılmaktadır. İlacın etkili olduğu doku molekül yapısı üzerinde çalışılmaktadır.
Veriler kesinleşinceye kadar aspirin konusunda karar vermek gerekirse kişi bazında klinik değerlendirme yapmak uygun olur. Kalın bağırsak kanseri geçirmiş, sık olarak kanserleşme eğiliminde polip üreten kişiler, gastrit ve ülser gibi bulguları yoksa yan etkiler konusunda doktorlarıyla konuşmak koşuluyla aspirin kullanabilirler.