Soru
Annemde yumurtalık kanseri var. Kemoterapi alıyor. Tedaviye iyi cevap veriyor, ama aşırı halsizliği var. Bununla bir türlü baş edemiyoruz. Halsizliğini hiç olmazsa biraz olsun azaltmak için ne yapmamızı önerirsiniz?
Yanıt
Halsizliğin kanser hastalarında en sık karşılaşılan semptom olduğunu biliyor muydunuz? Gerçek böyle olduğu halde bu semptom hastalar, hatta hekimler tarafından olağan bir durum gibi karşılandığı için üzerinde pek durulmaz. Ancak hem halsizliğin nedeninin araştırılması hem de alınacak bazı önlemler ve tedaviler sayesinde bununla baş etmek mümkündür. Halsizliğin nedeni kanserin kendisi olabileceği gibi kemoterapi de olabilir. Daha akla yatkın olan, her iki faktörün birlikte halsizliğe katkıda bulunmasıdır. Kanser hastalarında halsizlik yapan nedenler ayrıntılı bir sorgulamayla tespit edilebilir. Uyku bozukluğu, duygusal stres, halsizliği artıran iki faktördür. Vücudun herhangibir yerindeki ağrı da halsizliğin artmasına neden olur. Tüm bu faktörler araştırılmalı ve tedavi edilmelidir. Gereken durumlarda, psikolojik tedavi için antidepresanlar ve psikolojiyi düzelten ilaçlar hekim kontrolünde çekinmeden kullanılmalıdır.
Kansızlık, kanser hastalarında hem hastalığın kendisine bağlı olarak hem de tedavinin yan etkisi sonucu sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Böyle bir durum varsa kan transfüzyonu yapılmalıdır. Bunun dışında kemik iliğinde alyuvarların artışını sağlayan “eritropoietin” isimli madde kullanılabilir. Bulantı, kusma, iştahsızlık, ishal gibi şikâyetler de protein sentezi bozukluğuna, kilo kaybına, kas zayıflığına ve halsizliğe yol açabilir. Sıvı ve elektrolit eksiklikleri de halsizlik yapar. Eksikliği tespit edilen maddeler yerine konulmalı, iştahı düzeltecek ilaçlar kullanılmalıdır. Gerektiği durumlarda “steroid” türü ilaçlardan yararlanılmalıdır. Halsizliğe yol açan bir diğer faktör de hipotiroidi yani tiroid bezinin az çalıştığı hastalık olabilir. Bunun tanısı kan testinde tiroid fonksiyonlarına bakılarak yapılır. Fonksiyon eksikliği varsa ağız yoluyla tiroid hormonu verilmelidir.
Paradoks gibi görünse de egzersiz, halsizliği önleyen en önemli tedavi yöntemlerinden biridir. Başlangıçta haftanın 5-6 günü günde 15 dakika yapılacak orta hızdaki yürüyüşler yavaş yavaş artırılır. Zamanla hastanın tolere edebileceği günde 30 dakikalık daha hızlı yürüyüşlere geçilir. Egzersizle uyku ritminin de daha sağlıklı bir noktaya geldiği gözlenmiştir.