Soru
Annemde meme kanseri var. Vücudun değişik yerlerine yayılmış durumda. Kemoterapi alıyor. Her şey yolunda gidiyordu. Ancak son zamanlarda morali birden bozuldu. Depresyon gelişti. Yakın bir zaman önce de sayıklamaları ve garip konuşmaları oldu. Psikiyatriste götürdük. Antidepresanlar kullandığı halde şikâyetleri düzelmedi. Sizce ne tür bir tedavi uygulanması gerekir?
Yanıt
Annenizin psikolojisindeki değişiklikleri tedavi etmek için öncelikle bu duruma neden olabilecek faktörleri gözden geçirmek gerekir. Kanser hastalarında kolayca tahmin edilebileceği gibi psikolojik sorunlar sıklıkla görülür. Bu nedenle psikolojik ve hatta psikiyatrik yardım almak uygun bir yaklaşımdır. Ancak nadir olmayarak karşılaşılan bir durum da organik bozuklukların bu duruma yol açmasıdır. Yani bedensel bozukluklar psikiyatrik bir tablonun ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu durumda temeldeki neden ruhsal bir bozukluk olmadığı halde hastada sanki psikiyatrik bir hastalık varmış izlenimi oluşabilir. Dolayısıyla annenizde olduğu gibi her şey yolunda giderken bir anda psikiyatrik bozukluğun görüldüğü kanser hastalarında ilk yapılması gereken organik nedenlerin olup olmadığının araştırılmasıdır. Bunun için kan biyokimyasının değerlendirilmesi ve beyin görüntülemesinin alınması ilk yapılacak işlerden olmalıdır.
Kanda bulunan bazı vitaminlerin ve elementlerin azlığı ya da fazlalığı böyle bir tablonun oluşmasına neden olabilir. Kanser hastalarında oldukça sık görülen element bozukluğu kanda kalsiyumun fazla olması durumudur. Kan kalsiyumunun yüksekliği bilinç bulanıklığı ve hatta komaya kadar gidebilen klinik bulgulara yol açabilir. Basit bir kan testiyle tanı koymak mümkündür. Yeter ki düşünülsün. Tanı konulduktan sonra tedavisi kolaydır. Kanda sodyum eksikliğinde de bilinç değişiklikleri ortaya çıkabilir. Bunun da ayırıcı tanıda düşünülmesi gerekir. Hastaya tuz vermekle bu tablo da düzelir.
Kanser hastalarında bilinç değişikliklerine yol açabilecek bir başka faktör kanserin beyne yayılmasıdır. Beyin magnetik rezonanas (MR) görüntülemesiyle bu bölgenin değerlendirilmesi mümkündür. Metastazlar varsa kortizon türü ilaçlarla birlikte beyne ışın verilmesi psikiyatrik tablonun düzelmesini sağlar.
Tümör hücrelerinin karaciğeri işgal ettiği durumlarda da buna benzer tablo oluşabilmektedir. Buradaki neden karaciğer yetmezliğidir. Bunun tespiti de üst karın bölgesinin görüntülenmesi yoluyla yapılır.