Soru
Babamda ikinci evre akciğer kanseri vardı. Bunun için ameliyat oldu. Arkasından kemoterapi aldı. Her şey iyi giderken kemoterapi bittikten iki ay sonra hem karaciğerinde hem de akciğerinde yeni tümörler görüldü. Tekrar kemoterapi verildi ama hastalık ilerlemeye devam etti. Kanser beyne gitti. Bunun üzerine beyne radyoterapi verildi. Babam bir süre rahat etti ancak tümör kemiklere ve karın içinde diğer organlara da yayıldı. Doktorumuz kemoterapi olarak yapılacak başka bir tedavi olmadığını söyledi. Ağrıları için morfin türü ilaçlar kullanıldı ve sonunda maalesef babamı kaybettik. Halbuki üçüncü evrede akciğer kanseri olan bir arkadaşım yedi yıl önce ameliyat olup kemoterapi almıştı. Şimdi hastalıksız bir şekilde yaşıyor. Bu farkı nasıl açıklayabiliriz? Acaba tedavide bir yanlışlık olmuş olabilir mi?
Yanıt
Birçok organ kanserinde olduğu gibi akciğer kanseri de kendi içinde farklılıklar gösterir. Kanserlerin patolojileri hakkında ayrıntılı bilgi vermediğiniz için yorum yapmak zor. Akciğer kanserleri temel olarak iki büyük grup altında incelenir: Birincisi küçük hücreli akciğer kanserleri olup tüm akciğer kanserlerinin % 15’ini oluşturur. Geri kalan büyük hasta grubu ise küçük hücreli dışı akciğer kanserleri olarak bilinir. Küçük hücreli akciğer kanserleri hızlı üreyen ama kemoterapi ve radyoterapiye daha iyi yanıt veren tümörlerdir. Bu kanserlerde genellikle cerrahi uygulanmaz. Küçük hücreli dışı akciğer kanserleri genellikle daha yavaş gidişli, bu nedenle de kemoterapi ve radyoterapiye daha zor yanıt veren gruptur.
Babanızda ve arkadaşınızda operasyon uygulandığı için küçük hücreli dışı akciğer kanseri olduklarını söyleyebiliriz. Aynı grupta akciğer kanseri olsa bile bu kanserlerin de üreme ve yayılma yeteneklerinin birbirinden farklı olduğu anlaşılıyor. Babanız daha erken evrede yakalandığı halde kısa süre içinde metastaz yaparak dördüncü evreye ulaşmış, ama arkadaşınızın kanseri kötüleşme göstermemiş, üçüncü evrede iken tedaviyle düzelmiş.
Başka bazı kanserlerde olduğu gibi akciğer kanserleri de çok heterojen bir gruptur. Akciğer hücrelerinin kanserleşme sürecinde kişiler arasında farklı kanser hücre grupları ortaya çıkmaktadır. Bu farklılıkları oluşturan en önemli faktörlerden biri hücre içinde farklı mutasyon ve moleküllerin oluşmasıdır. Bu da aynı ilacın bir kişide etkili olmasını sağlarken diğer kişide etkisiz olmasına yol açmaktadır. Sonuçta her iki hastadaki kanser, akciğer kanseri olsa bile değişik hücre yapıları, farklı üreme, yayılma ve ilaçlardan farklı şekillerde etkilenme nedeniyle biri olumlu diğeri olumsuz iki ayrı durum ortaya çıkmış olabilir.