Soru
46 yaşındaki kardeşimde mide kanseri teşhis edildi. Ne yazık ki kanser karaciğer ve akciğere gitmiş. Karaciğerde iki yerde, akciğerde de bir yerde tümör görüldü. Doktorumuza midedeki kanserle birlikte bu tümörlerin de çıkarılıp çıkarılamayacağını sordum. O da kardeşimdeki kanserin metastatik mide kanseri olduğunu, bu tür kanserlerde ameliyatın yerinin olmadığını ve bir an önce kemoterapiye başlamamız gerektiğini söyledi. Halbuki bir erkek arkadaşımda yumurtalık kanseri vardı ve akciğerinde on ayrı yerde metastaz olduğu halde hem kemoterapi aldı, hem de kemoterapi sonrası her iki akciğere iki ayrı ameliyat yapıldı, tüm metastazlar temizlendi. Arkadaşım altı yıldır kansersiz yaşamakta ve gayet sağlıklı. Kardeşime ise ameliyat yapılmıyor. Sizce bu doğru bir uygulama mı?
Yanıt
Kanser heterojen bir hastalıktır. Yani ismi aynı olsa bile her bir organın kanseri birbirinden biyolojik olarak farklıdır. Hatta aynı organın kanserleri bile farklı hastalarda değişik seyir gösterebilir. Bu nedenle herkes için birebir aynı tedavinin uygulanması mümkün değildir.
Metastatik yani başka organlara yayılmış kanserlerde genel olarak sistemik tedavi uygulanır. Sistemik tedavi, ilaçla tedavi anlamına gelir. İlaçlar genellikle damar, bazen de ağız yoluyla verilir. Böylelikle kansere karşı etkin olacak maddeler kan yoluyla vücudun (beyin dışındaki) hemen her organına ve bu organlardaki kanser hücrelerine ulaşmış olur.
Bu noktada kanserler arasında bazı farklılıklar olduğunu belirtmek gerekir. Metastatik olsa bile sizin de belirttiğiniz gibi bazı kanserlerde cerrahinin rolü vardır. Hangi kanserlerde metastazların cerrahi olarak çıkarılması gerektiğine araştırma ve deneyimler sonucunda yıllar içinde oluşmuş bilgilerle karar verilmektedir. Günümüzde bu konudaki araştırmalar devam etmektedir.
Metastazların cerrahi olarak çıkarılmasına en uygun kanserler; kalın barsak, testis, böbrek, kadın yumurtalık kanserleri ile kemik ve yumuşak doku sarkomlarıdır. Öyle ki sizin de sözünü ettiğiniz gibi testis kanserlerinde ve sarkomlarda çok sayıda metastazda bile kitlelerin tümünün çıkarılması standart tedavilerden biridir ve hastanın yaşama şansını artırmaktadır. Ancak tüm kanserler için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Hekimler arasında fikir birliği olmamakla birlikte az sayıda olan ve orijinal hastalıktan uzun süre sonra çıkmış, yavaş seyirli diğer kanser metastazlarında da sistemik tedavilerin yanı sıra cerrahi tedavi düşünülebilir. Mide kanseri metastazlarında ise genellikle cerrahi yapılmaz.