Soru
Kızım 22 yaşında. Karaciğer hücrelerinden kaynaklanan bir kanser teşhisi konuldu. Kemoterapi önerildi. Biz ebeveynleri olarak hastalığını kendisine söylemek istemiyoruz. Çünkü kızımız çok hassas biridir. Hastalığını öğrenirse şoke olabilir. Bu da tedaviyi zorlaştırır diye düşünüyoruz. Bu konuda siz ne tavsiye edersiniz?
Yanıt
Bu soruya yanıt vermeden önce başımdan geçen bir olayı anlatmak isterim. Bir tarihte bir hastam aile yakınlarını odanın dışında bırakarak muayeneye geldi. Bana “kanser olduğumu biliyorum, ama çocuklarım bunu bilmiyorlar, lütfen onlara bunu söylemeyin, çok üzülürler” dedi. Hastam ayrıldıktan bir süre sonra bu kez hastamın çocukları benimle konuşmak istediklerini söylediler. Odaya aldım. Bana “annemiz kanser hastalığına yakalandı, ancak kendisi bunu bilmiyor. Ne olur siz de söylemeyin. Çünkü kanser olduğunu öğrenirse bunalıma girebilir, hatta intihar bile edebilir” dediler. Buradan da görüldüğü gibi gerek hasta gerekse hasta yakınları hastalığın ne olduğunu biliyorlardı, ancak bunun paylaşılmasını istemiyorlardı. Yani bir anlamda karşılıklı bir oyun oynanıyor, bu da her iki taraf için büyük stres kaynağı oluyordu.
Benim gözlemlerim, günümüzde hastaların hastalıklarını bildikleri, ancak bunu yakınlarıyla paylaşmak istemedikleri, kanser sözcüğünü telaffuz etmekten kaçındıkları yönündedir. İnternet ve diğer iletişim araçlarının iyice yaygınlaştığı, üstelik kanser bilincinin hızla geliştiği bir çağda insanların hastalıklarını bilmemesi, en azından tahmin ya da şüphe etmemesi mümkün mü? Belli periyodlarla tedavi almak için Onkoloji Ünitesine ne için gelindiğini hemen herkes bilir.
Burada önemli olan hastanın kanser olup olmadığını bilmesi değil, hastalık konusunda ne düşündüğü ve bu konuyu yakınlarıyla ne şekilde paylaştığıdır. Kanser ölümle eşdeğer tutulmamalıdır. Kanserin ölüm demek olmadığı algısı kişiye verilmelidir. Hastaya kanser olduğunu söylemek hem hasta hem doktor hem de aile için belki başlangıçta büyük stres kaynağı olabilir, ancak daha sonraki tedavi ve izlem sürecinin sağlıklı işlemesini sağlar. Hastaya tanıyı söylemek için mutlaka kanser sözcüğünün telaffuz edilmesi de gerekmez. Hastalığın tanımlanması yapılabilir. Günümüzde kanserdeki gelişmeler, bununla baş etme yolları anlatılabilir. Bu konuda yoğun araştırmaların olduğu, her gün yeni bir ilacın tedaviye girdiği belirtilebilir. İnsanların umudu söndürülmeden, ruhsal yönden destek sağlanarak gerçeklerin söylenmesi mümkündür.
Hastalığın kızınıza söylenmesi konusunu doktorunuzla görüşünüz. Benim önerim bunun uygun bir dille onkoloji doktoru tarafından hastaya anlatılmasıdır.