Soru
Bende kansızlık var. Sebebi B 12 vitaminin noksanlığıymış. Noksanlığı düzeltmek için B 12 vitamin tabletleri kullandığım halde kansızlığım düzelmedi. Neden acaba?
Yanıt
Vitamin B 12 insan vücudunda sentezlenemez. Yiyeceklerle alınması gerekir. Ancak bu da tek başına yetmez. Vücutta B 12’nin emilebilmesi için mideden salgılanan özel bir maddeye gereksinim duyulur. Besinlerdeki B 12 vitamini midede bu maddeyle birleşerek ince barsaktan emilir. B 12 vitamini alyuvarların sentezi için gerekli bir maddedir. Eksikliğinde alyuvarların yapımında bozukluk oluşur ve buna bağlı olarak kansızlık ortaya çıkar.
İnsanlarda B 12 vitamin eksikliğinin en sık görülen nedeni dışarıdan yetersiz alım değil, atrofik gastrit denilen mide hastalığıdır. Bu durum klasik olarak bilinen gastritten farklı otoimmün bir hastalıktır. Yani vücudun kendi hücrelerine karşı patolojik olarak yaptığı antikorların mide yüzeyinde oluşturduğu hasar sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu hastalıkta ağızdan istenildiği kadar vitamin B 12 alınsın yine de eksiklik görülür. Çünkü atrofik gastritte B 12 ile birleşip emilimi sağlayan madde midede sentez edilememektedir.
Bu nedenle vitamin B 12 eksikliği olan kişilerde mutlaka gastroskopi yapılarak atrofik gastrit olup olmadığı tespit edilmelidir. Ayrıca atrofik gastrite neden olan antikorların varlığı kanda araştırılmalıdır. Bu hastalarda kansızlığın düzeltilebilmesi için B 12 vitaminin ağızdan alınması yerine doğrudan kas içine injeksiyon yoluyla verilmesi gerekir. Çünkü vitaminin bu şekilde verilmesinde mideden salgılanan özel maddeye gereksinim duyulmaz. Eksikliğin tekrarlamaması için tedavinin ayda bir injeksiyonlarla ömür boyu sürdürülmesi gerekir.
Özellikle et, balık, süt ve süt ürünleri ve yumurta gibi hayvansal gıdalar vitamin B 12’den zengindir. Gıdalarla alınan B 12 karaciğerde depolandığı için atrofik gastriti olmayan normal beslenen kişilerde vitamin eksikliği kolay kolay oluşmaz. Ancak vejeteryanlar gibi hiç hayvansal gıda almayan kimselerde atrofik gastrit olmasa bile alım yetersizliğine bağlı olarak B 12 eksikliği ortaya çıkabilir. Bu kişilerde ağızdan B 12 vitamin tabletleri alınması işe yarar. İnsanlarda vitamin B 12 eksikliğinin belirgin hale gelmesi karaciğer depolarının boşalmasını gerektirdiği için kansızlığın ortaya çıkması yılları alabilir.