Soru
Kanımda trombositlerin düşük olduğu söylendi. Benim hiçbir şikâyetim yok. Bunun sebebi nedir ve nasıl tedavi edilir?
Yanıt
Trombosit ya da diğer adıyla plateletler kanda pıhtılaşmayı sağlayan ve böylece kanamaları önleyen kan hücreleridir. Diğer iki kan hücresi olan alyuvar ve akyuvarlara göre daha küçük yapılardır. Vücudumuzda bir kesi ya da doku bütünlüğünü bozucu bir travma olduğunda ilk harekete geçen ve pıhtılaşmayı hazırlayan hücreler bunlardır. Kanda milimetreküpte 140000 ile 440000 arasında bir sayıda bulunurlar. Miktarları 20000 altına düşünceye kadar genellikle bir belirti vermezler. Daha da azalırlarsa deride küçük noktalar halinde kanama odakları oluşur. Bu kanamalar mide, barsak ve boşaltım organları gibi iç organların yüzeylerinde de oluşabilir. Hatta ileri şekillerinde beyin kanaması bile görülebilir.
Trombositlerin azalması birçok durumda olabilir. Karaciğer hastalıkları, dalak büyüklüğü, bazı bağ dokusu hastalıkları, vaskülit denilen damar iltihabıyla giden sistemik hastalıklar, başta viral olmak üzere çeşitli infeksiyonlar, kemik iliği hastalıkları bu hücrelerin düşüklüğüne neden olabilirler. Trombosit azalmasına diğer iki hücre grubu olan alyuvar ve akyuvarların eşlik edip etmemesi tanıya yardımcı faktörlerden biridir. Yalnızca trombosit eksikliğiyle giden ve başka hiçbir hastalık bulunamayan vakalar oldukça yaygındır ve bunun en önemli nedeni trombositlere karşı oluşan antikorlardır. Bu nedenle immün trombositopenik purpura olarak isimlendirilir.
İmmün trombositopenik purpuranın tedavisine karar vermede trombosit sayısı önemlidir. Trombosit sayısı belirgin biçimde azalırsa ilk olarak kortizon türü ilaçlarla sayının yükseltilmesine çalışılır. İlk tedavi sonrası trombosit 30000 üzerinde kalıyorsa ilaçsız takip edilebilir. Düşme devam ederse dalak çıkarılabilir. Yine yanıt yoksa antikorlar, kemik iliğini uyaran ilaçlar ya da kemoterapide kullanılan nispeten daha hafif ilaçlar uygulanabilir.