Soru
Kanımda akyuvarların düşük olduğu söylendi. Hiçbir şikayetim yok. Nedeni ne olabilir?
Yanıt
Akyuvarlar, diğer bir deyişle lökositler kanın üç elemanından biridir. Diğerleri alyuvarlar ve trombositlerdir. En önemli fonksiyonu bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasını sağlamak ve kişiyi infeksiyonlara karşı korumaktır. Değişik alt grupları olmakla birlikte önemli bir yüzdesini nötrofil lökositler oluşturur. Bunun eksikliği tüm lökosit sayısının azalması şeklinde kendini gösterir. Hiçbir yakınması olmayan kişilerde zaman zaman nötrofil lökosit sayısının azlığı ile karşılaşmaktayız. Bunun nedenlerinden biri bazı bireylerde yapısal olarak nötrofil sayısının daha düşük olmasıdır. Ortadoğu’da yaşayanlarda ve siyah ırkta doğuştan lökosit sayısı düşük olabiliyor. Bunun dışında çocuklarda görülen ve doğuştan gelen bazı hastalıklarda nötrofil lökosit azlığı görülebilir. Bununla yukarıda sözünü ettiğim durumu karıştırmamak gerekir. Bir diğer durum da 3, 4 haftada bir birkaç gün süren lökosit düşüklüğüdür. Tetkikin farklı zamanlarda tekrarlanmasıyla bu durumun olup olmadığı anlaşılır.
Bunun dışında grip, hepatit gibi viral infeksiyonlarda nötrofil lökosit azlığıyla karşılaşabiliriz. Normalde bakteriyel infeksiyonlarda lökosit sayısı artar. Ancak bazen ağır infeksiyonlarda paradoksal olarak lökosit düşüşü görülebilir.
Bazı ilaçlar da lökosit azalmasına neden olabilir. Bu yüzden hastadan öykü alırken mutlaka herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığını sorarız.
Lökosit düşüklüğüne neden olan bir başka grup hastalık da romatizmal hastalıklardır. Romatoid artrit, lupus gibi hastalıklar bunlar arasında sayılabilir. Nötrofil lökositlere karşı oluşan antikorlar da sayının azalmasına neden olabilir.
Lökosit sayısı düşüklüğünde teşhise giderken en önemli hususlardan biri bu durumun diğer kan hücrelerindeki azalmayla birlikte olup olmadığını tespit etmektir. Diğer hücrelerde de düşüklük saptanırsa dalak büyümesi ve kemik iliği hastalıkları araştırılmalıdır.