Soru
Ben 36 yaşında bir kadınım. Annem erken yaşta göğüs kanseri olduğu için sağlığıma çok dikkat ederdim. Doktorların önerdiği şekilde sebze ve meyve ile beslendim, egzersiz yaptım, kilo almadım, ama hepsi boşunaymış. Ben de göğüs kanseri oldum. Siz doktorlar sadece tavsiye etmeyi biliyorsunuz ama hepsi boşuna. Bunun için isyandayım. Böyle bir şey olabilir mi? Benim bu yaşta kansere yakalanmam hastalığın genetik olduğunu mu gösteriyor? Bu durum tedavide bir değişiklik yapmayı gerektiriyor mu?
Yanıt
Erken yaşta ortaya çıkan meme kanserlerinde genetik faktörlerin etkisi, geç yaşta ortaya çıkan kanserlere göre daha fazladır. Üstelik sizde olduğu gibi annesi de erken yaşta meme kanseri olmuş kişilerdeki meme kanserinde genetik faktörler daha da etkilidir. Bunlar içinde en iyi bilinenleri brca-1 ve brca-2 olarak bilinen genetik mutasyonlardır. Bu değişikliklerin olup olmadığına sağlıklı bir kadında rahatlıkla bakılabilir. Ancak mutasyonların bulunması kişinin mutlaka kanser olacağı anlamına gelmez, yalnızca yaşam boyu kanser riskinin arttığını gösterir. Bu da stresi artıran bir durumdur. Bu nedenle araştırılması tartışma konusudur. Belki de hiçbir zaman kanser olmayacak bir kişinin yaşam boyu stres altında kalması hiç de adaletli olmasa gerek. Mutasyonların tespit edildiği kişilerde meme kanserinin yanı sıra yumurtalık kanseri riski de artar. Bu değişikliklerin olduğu sağlıklı kadınlarda memelerin alınması, riski büyük ölçüde ortadan kaldıran bir korunma yöntemidir. Buna karşın estetik nedenlerden dolayı kabul edilmesi zor bir durumdur. Yumurtalıkların çıkarılması da meme kanseri riskini azaltan, aynı zamanda yumurtalık kanseri riskini de ortadan kaldıran bir başka önlemdir. Belki daha kolay tolere edilebilecek bir yöntem olduğundan tercih edilebilir.
Yetişkinlerdeki kanserlerin büyükçe bir kısmı çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar. Genetik faktörlerin baskınlığı arttıkça çevresel etkilerin anlamı azalmakla birlikte tamamen kaybolmaz. Bu nedenle ben herkesin kanserden korunarak yaşamasını öneririm. Burada önemli olan bunun takıntı noktasına getirilmeden doğal bir yaşam şekli olarak benimsenmesidir. Böyle olunca da kişiye stres vermez, kanser olsa bile pişmanlık duymasına neden olmaz.
Meme kanseri gelişmiş bir kişide hastalığın genetik olup olmaması tedaviyi değiştirmez. Tedavi hastanın klinik ve patolojik bulgularına göre değişir.