KANSERDEN KORUNMAK MÜMKÜNDÜR
Soru
Kanser haftası nedeniyle izlediğim yayınlarda kanserin kalıtsal bir hastalık olmadığı bu nedenle hastalıktan korunmanın mümkün olduğu söyleniyor. Halbuki bize hep kanserin genetik bir hastalık olduğu söylenegelmiştir. Bu durumda kanserden korunmak için neler yapılmalıdır?
Yanıt
Kanserden korunma konusuna girmeden önce kalıtsal ile genetik arasındaki farklılığa değinmekte yarar var. Kalıtsal bozukluk denilince doğrudan anne ve babadan çocuklara geçen hastalık anlaşılmalıdır. Genetik hastalık ise genleri ilgilendiren sorunlar sonucu oluşur. Genlerdeki bozukluklar doğuştan yani kalıtsal olabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilir. Sonradan olan bozukluklarda çevresel etkiler hücrenin genetik yapısını değiştirerek hastalıkların oluşmasına neden olur. Yetişkinlerde hatta çocuklarda görülen kanserlerin çoğu kalıtsal değildir, yani anne ve babadan direkt olarak çocuğa geçmez. Ancak bazı kişiler anne ve babalarından aldıkları genler aracılığıyla bazı kanserlere eğilimli olabilirler. Bu kişiler çevresel bir takım kötü etkilere maruz kalırlarsa kanser ortaya çıkabilir. Bu yüzden sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek kanserden korunmak için yaşamsal önem taşır. Bunun için yapılması gerekenleri kısaca özetlemek isterim:
Sigara içmeyiniz, tütün ürünleri kullanmayınız. Hayvansal yağ ve proteinleri azaltınız. Kilo almayınız. Haftanın en az üç günü 30-60 dakika yürüyüş gibi egzersizler yapınız. Sebze ve meyvayı günde ortalama beş porsiyon olarak tüketiniz. (Örneğin bir orta boy elma bir porsiyon kabul edilir.) Değişik sebze ve meyvaları tüketiniz.
Tükettiğiniz yiyeceklerdeki katkı maddelerine bakınız. İçinde ne olduğunu bilmediğiniz yapay katkılı yiyeceklerden mümkün olduğunca uzak durunuz. Kanserojen katkı maddesi içeren ürünleri tüketmeyiniz. Yanık ve islenmiş yiyeceklerden kaçınınız, içecekleri aşırı sıcak olarak tüketmeyiniz. Kabuğu soyulabilen meyvaları iyice yıkadıktan sonra kabuklu tüketiniz. Sıvı yağları kızartmalarda tekrar tekrar kullanmayınız.
Alkol içmiyorsanız içmemeye devam ediniz, içiyorsanız azaltınız.
Karaciğer kanserinden korunmak için Hepatit B aşısı olunuz. Rahim ağzı kanserinden korunmak için kızların HPV aşısı olması uygundur.
Midede Helikobakter pilori mikrobu varsa antibiyotiklerle bunu tedavi ettiriniz.
Güneş ışınlarına karşı koruyucu kremler kullanınız. Uzun süre direkt güneş ışınlarına maruz kalmayınız. Solaryumun da cilt kanseri riskini artırdığını unutmayınız.
Anilin boyaları mesane kanseri, asbest akciğer zarı kanseri, benzen kan kanserine neden olur. Bunlardan uzak durunuz.
Düşük radyasyon yayan cep telefonu kullanınız. Cep telefonlarını mümkün olduğunca kısa süreli ve kulağınızı değiştirerek kullanınız. Kulaklık tercih ediniz.
Doktorunuz önermedikçe ve eksikliği yoksa dışarıdan yapay vitamin desteği almayınız. Bunların kanserden koruyucu etkisi gösterilememiştir.