RAHİM AĞZI KANSERİNDE DÜZENLİ KONTROL VE AŞI HAYAT KURTARICIDIR
Soru
Annemi rahim ağzı kanserinden kaybettik. Bende de aynı hastalığa yakalanma korkusu gelişti. Bu hastalıktan korunmak mümkün müdür? Nasıl bir yol izlememizi önerirsiniz?
Yanıt
Rahim ağzı kanseri dünyada kadınlarda en sık görülen kanserler arasındadır. Ancak şükürler olsun ki düzenli kontroller ile hücresel oluşumları kansere dönüşmeden yakalamak ve hastalıktan korunmak mümkündür. Eskiden gelişmiş ülkelerde bu kansere sık rastlanmaktaydı. Düzenli kontroller sayesinde hastalık oranlarında belirgin düşüşler sağlanmıştır. Ancak hastalık, geri kalmış ya da gelişmekte olan ülkelerde hâlâ bir halk sağlığı sorunu olarak devam etmektedir.
Rahim ağzı kanserinden korunmak için yalnızca ailesinde kanser olan kişilerin değil, tüm kadınların düzenli kontrollere gitmesi gerekir. Bunun için 21 yaşından geç olmamak koşuluyla cinsel yaşam başladıktan 3 yıl sonrasından itibaren yıllık olarak kontrollerin yapılması gerekir. Kontroller rahim ağzından alınan sürüntünün mikroskop altında incelenmesi şeklinde olmaktadır. Bu tetkik ‘pap smear’ olarak bilinir. Üç kontrolde normal bulunursa kontrol aralığı iki ya da üç yıla çıkılabilir. Rahmi alınmış kimselerde önceden bir rahim ağzı sorunu olmamışsa bu teste gerek yoktur. Önceki dönemde hücresel atipiklik olan kimselerde ise uygulamaya devam edilmelidir. Yine önceden rahim ağzı sorunu olmamak koşuluyla 70 yaşından sonra bu test yapılmayabilir.
Rahim ağzı kanserinde en önemli risk faktörü insan papilloma virüsüdür. Bu virüsün 100 kadar tipi olmakla birlikte özellikle tip 16 ve 18 tüm rahim ağzı kanserlerinin % 70’inden fazlasından sorumludur. Bu virüs insanlara cinsel yolla bulaşmaktadır. Yalnızca rahim ağzı değil, her iki cinste anüs ve yutak kanserlerinin oluşmasından da sorumludur. Bu nedenle bilim adamları bu virüse karşı çok etkili aşılar geliştirmişlerdir. Bunlar ülkemizde de bulunmaktadır. Virüsle karşılaşmamış, özellikle ergenlik dönemindeki kızlara yapılması gerekir. Aşının en etkili olduğu kişiler 9-26 yaş arası gençlerdir. 9 yaşından önce yapılması önerilmez. 26 yaş sonrası etkinliği azalmakla birlikte hâlâ devam etmektedir. Virüsle karşılaşmamış kadınlara yapılabilir. Aşılardan birinin 45, diğerinin 55 yaşından sonra etkinlik ve güvenilirliği bilinmediğinden bu yaşlardan sonra uygulanmaması gerekir. Hatta 2009 yılında, insan papilloma virüs aşılarından birinin
Amerikan Gıda ve İlaç Birliği tarafından erkeklerde de kullanılmasına izin verilmiştir.
Benim önerim ailesinde rahim ağzı kanseri olsun ya da olmasın her kızın ergenlik döneminde bu aşıyı yaptırması ve cinsel yaşam başladıktan 3 yıl sonrasından başlamak üzere düzenli kontrollere gitmesidir. Böylelikle ölümcül bir hastalık olan rahim ağzı kanserinden korunmak mümkündür.