Soru
Babam 63 yaşında. Bu zamana kadar bir kez bile doktora gitmemişti. Bir-iki hafta önce aniden sara nöbeti geçirerek yere düştü. Hastaneye kaldırdık. Burada uzun incelemeler yapıldı. Beyin için çekilen MR’da beynin dört yerinde kitleler bulundu. Bunun üzerine ameliyata alındı. Ameliyatta kitlelerden yalnızca birinden parça alınıp ameliyata son verilmiş. Patoloji sonucu da lenfoma olarak geldi. Sizce bu kitlelerin tamamının çıkarılmaması bir hata değil midir? Ayrıca bu hastalık riskli midir? Bundan sonra nasıl bir yol takip etmemizi tavsiye edersiniz?
Yanıt
Anlattıklarınız babanızda beyin lenfoması olduğunu düşündürüyor. Ancak bu tanının kesinleştirilmesi için beyin dışındaki vücut organlarında lenfoma kitlesi bulunup bulunmadığının tespit edilmesi gerekir. Bunun için pozitron emisyon tomografisi (PET-BT) ya da akciğer tomografisi ve karın MR (magnetik rezonanans) görüntüleme tetkikleri yapılmalıdır. Bu tetkikler normal olarak değerlendirilirse lenfomanın yalnızca beyinde bulunduğu tespit edilmiş olur. Bu durum tedavi açısından büyük önem taşır. Çünkü beyin lenfomalarının tedavisi vücudun diğer yerlerinde tümörün görüldüğü klasik lenfomaların tedavisinden farklıdır.
Lenfomaların tedavisinde cerrahinin rolü yoktur. Bu nedenle beyindeki tümörün lenfoma olduğu anlaşıldıktan sonra tüm kitlelerin çıkarılması anlamlı değildir. Kaldı ki beyinde çok sayıda kitlenin bulunduğu diğer kanserlerde de kitlelerin tamamının cerrahi ile çıkarılması mümkün olmayabilir. Vücudun beyin dışındaki diğer yerlerinde tümör olmadığı durumlarda beyindeki kitlelerden biyopsi almak için beyin ameliyatı yapılabilir. Gerekli ve mümkün olan durumlarda tüm kitleler de çıkarılabilir. Ancak bu kesin kural değildir.
Babanızda beyin dışında lenfoma olmadığı tespit edilirse yani yalnızca beyin lenfoması olduğu teyit edilirse tedaviye başlamadan önce bir işlem daha yapılmalıdır: Belden iki omur arasından girilerek beyin-omurilik sıvısı örneği alınmalı ve bu sıvıda kanser hücresi olup olmadığı araştırılmalıdır. Çünkü beyin-omurilik sıvısında tümör hücresi bulunup bulunmamasına göre tedavide farklı uygulamalara gidilebilir.
Tedavide esas olarak damar yoluyla yüksek dozda kemoterapi verilir. Bu tedaviler belli aralarla tekrarlanmalıdır. Tam yanıt alınması gidişatın daha iyi olduğunu gösterir. Bazı merkezler damardan tedaviye ek olarak doğrudan beyin-omurilik sıvısına da kemoterapi vermektedirler. Bizim uygulamamız sıvıda kanser hücresi olup olmamasına göre değişmektedir. Beyin-omurilik sıvısında kanser hücresi görüldüğünde hem damardan hem de beyin-omurilik sıvısı yoluyla kemoterapi vermekte, aksi durumda yalnızca damardan tedavi ile yetinmekteyiz. Tedavi sonunda tüm lenfoma kitleleri kaybolmuşsa tedavisiz takip etmekte, aksi takdirde tedaviye radyoterapi de eklemekteyiz.