Soru
Kardeşim 46 yaşında. Yakın bir zaman önce diş eti kanamaları başladı ve kansızlık ortaya çıktı. Bunun üzerine yapılan tetkiklerde kandaki akyuvarların çok arttığı anlaşıldı. Öyle ki son kontrolde 120000’e ulaştığı gözlendi. Kemik iliği biyopsisi yapıldı ve doktorumuz tarafından teşhisin “akut miyeloblastik lösemi” olduğu söylendi. Bu hastalık tam olarak tedavi edilebilir mi? Tedavi için ne yapılması gerekir?
Yanıt
Akut miyeloblastik lösemi kısa bir süre içinde kendini gösteren, bu nedenle “akut” olarak isimlendirilen bir kan kanseri türüdür. Kemik iliğinde lökosit olarak da bilinen akyuvarın kontrolsüz olarak çoğalması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Kemik iliği akyuvarlar tarafından işgal edildiği için kanın diğer hücreleri olan alyuvarlar ve trombositler azalır. Alyuvarların azalması kansızlığa, trombositlerin azalması da pıhtılaşma bozukluğuna ve kanamalara neden olur. Her ne kadar akyuvarlar artmış olsa da fonksiyonları bozuktur. Bu da hastayı enfeksiyonlara karşı duyarlı hale getirir.
Akut lösemi âcil olarak tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Bunun için hasta hastaneye yatırılmalı, akyuvarlar çok arttığı için özel bir makine aracılığıyla lökoferez denilen bir işlemle sayısı 100000’in altına düşürülmelidir. Bu yapılmazsa akyuvarlar akciğer ve beyin kılcal damarlarında tıkanıklıklara yol açar. Akyuvar sayısı azaltıldıktan hemen sonra kemoterapiye başlanmalıdır. Kemoterapi ilaçları yedi gün süreyle sürekli olarak verilir. Böylece hızlı çoğalan ama fonksiyonu olmayan akyuvarlar öldürülür, yerine kemik iliğinin normal hücrelerinin geçmesi sağlanır. Bu süreç içinde normal hücreler de bir miktar etkilenir. Dolayısıyla hastanın bu dönemi rahat atlatması için dışarıdan alyuvar ve trombosit takviyesi yapılmalıdır. Enfeksiyon ortaya çıkarsa antibiyotik verilir. Birkaç hafta içinde kemik iliğinin normale gelmesi sağlanır.
Löseminin gidişatının iyi ya da kötü olduğu genetik incelemeler sonucu tespit edilmektedir. Kötü gidişli hastalarda uygun verici bulunursa hastanın iliği kemoterapi sonrası normale geldiğinde kemik iliği nakli yapılır. İyi gidişli hastalarda kemik iliği nakli yapılmayabilir ya da geciktirilebilir. Nakil, hastalık nüks ettiği zaman da yapılabilmektedir. Günümüzde gelişmiş kemoterapi yöntemleri ile hastalıktan kurtulma ihtimali vardır. Kemik iliği nakli ile tedavi ihtimali daha da yükselmektedir.