Soru
Geçenlerde gazetede kahvenin sağlık için yararlı olduğu yazıyordu. Televizyonda ise kahve içmenin osteoporoz riskini artırdığı söylendi. Sağlıklı yaşam için herkes farklı yiyecekler ve değişik vitamin tabletleri öneriyor. Siz bu konuda ne öneriyorsunuz?
Yanıt
Tarih boyunca besinler insanoğlunu yakından ilgilendirmiş. Bilginin günümüzdeki kadar yoğun olmadığı eski çağlarda da yiyecekler ve içecekler sağlık açısından insanoğlunun kafasını sürekli meşgul etmiş, sağlık için yararlı ve zararlı maddeler sıralanmış. Bunun böyle olması doğal. Çünkü besinler yaşamımızın olmazsa olmaz unsurları.
Günümüzde yaşamın çeşitlenmesi, üretim ve tüketimin artması, gıdaların dünyanın dört bir tarafına ulaştırılabilmesi, daha çok maddenin hayatımıza girmesine neden oldu. Bu da ister istemez besinlere ve bunların içindeki katkı maddelerine ilgiyi artırdı. İnsanların haklı olarak bu konudaki bilgi açlığı konunun uzmanı olsun ya da olmasın birçok kişiye cazip gelmiş, kimisi doğru, kimisi yanlış yığınla bilginin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Besinlerle ilgili yapılan tıp araştırmalarında sonuçlara ulaşmak o kadar kolay olmamaktadır. Çünkü bir besini diğerlerinden ayırıp insanlardaki etkilerini görmek hem uzun süreli izlemi gerektirir, hem de diğer besinlerin etkilerini tamamen ortadan kaldırmak zor bir iştir. Ayrıca yiyecek ve içeceklerin vücudun değişik sistemleri üzerine etkileri farklı olabilir. Ama bunlar dikkate alınmadan hemen her gün medyada değişik maddelerin yararlı ve zararlı etkileri olduğu yazılıp çiziliyor, belli besinleri tüketmemiz öneriliyor. Her birine uyacak olursak bir günde yığınla besin tüketip şişmanlamak işten bile değil. Bir de vitamin önerileri yapılıyor. Bunları da uygularsak günde iki avuç vitamin almamız gerekir. Oysa sağlık konusunda tüm besinleri düşünerek büyük resmi görmek ve dengeyi gözetmek gerekir.
Tam da bu nedenlerle uluslararası saygın kanser örgütleri, -vücutta eksikliği yoksa- özel bir madde ya da vitamini sağlıklı bireylere önermiyor. Hatta bazı vitaminleri alan kimselerin yaşam sürelerinin kısa olduğuna dair bilgiler var. Bu nedenlerle ben sağlıklı bireylerin sebze ve meyva ağırlıklı beslenmesini, kilo almayacak kadar baklagiller ve tahıl ürünleri tüketmesini, bir tek gıdaya bağlı kalmamasını, tüketilen sebze ve meyvaları çeşitlendirmesini, hayvansal yağları azaltmasını, yürüyüş gibi günlük egzersizler yapmasını öneriyorum. Hayvansal proteinlerden de en çok balık yenmesini salık veririm. Tarım ilaçlaması uygun şekilde yapılmışsa elma, armut gibi meyvelerin yıkandıktan sonra kabuklu yenilmesini uygun bulmaktayım.