Soru
Geçenlerde bir yerde kahvenin kansere iyi geldiğini okudum. Daha önce de kanser riskini artırdığını okumuştum. Buna benzer çelişkili haberlerle kafamız iyice karışmış durumda. Bunun sebebi nedir?
Yanıt
Günümüzde iletişim olanaklarının artması ve internetin yaygın olarak kullanılmasıyla diğer alanlarda olduğu gibi sağlık alanında, özellikle kanser konusunda da yapılan araştırmalara ulaşmak kolay hale gelmiştir. Bu durum bir yönüyle iyi olmuşken, bir diğer açıdan kötü olmuştur. İyi olmuştur; çünkü daha çok bilgiye ulaşma olanağı doğmuştur. Kötü olmuştur; çünkü haberlerin bir kısmı ya tamamen yanlıştır, ya da yorumlama hatası ve bilginin yalnızca belli bir yönünü öne çıkarmasından dolayı eksik ve çarpıktır. Tabii sizin de yukarıda verdiğiniz örnekte olduğu gibi bazen de bilim adamlarının doğru sonuçlara ulaşması o kadar kolay olmamaktadır. Sizlerin gazetelerde okuyup, televizyonda izlediğiniz hastalıktan korunma ve tedaviyle ilgili birçok haber uzun araştırmalar sonucu ortaya konulan bilgilere dayanmaktadır. Ancak araştırmalar hep aynı sonuçları vermemektedir. Bu farklılıkların olması, her zaman araştırmayı yapan bilim adamlarının hatalı olduğunu göstermez. Bazen olayın doğası gereği farklı sonuçlar çıkabilir. Diyelim bir bitki ya da meyvenin uzun vadede kansere karşı koruyucu olup olmadığını araştıracaksınız. Böyle bir araştırmayı yapmak he zaman kolay değildir. Grupları birbiriyle karşılaştırırken kansere etki eden diğer faktörleri izole etmeniz gerekir. İzlem süresi çok uzun bir zamanı gerektirebilir. Zaman ilerledikçe gruplar arasındaki sonuçlarla ilgili farklılıklar azalabilir ya da artabilir. Bu nedenle kulaktan duyma bilgilere dayanan ‘kanseri yenmek için her gün falan meyveden şu kadar, filan sebzeden bu kadar yemek gerekir, doğal olan iyidir, kanserden korunmak için vitamin kullanmak gerekir’ gibi popülist ve klişe sözlere itibar etmemek gerekir. Doğal olan her şey sağlıklı olsaydı haşhaş ve tütün gibi bitkiler de yararlı olurdu. Bugün dışarıdan alınan vitamin tabletleriyle gıdalardan alınan vitaminlerin farklı sonuçları olduğunu, hatta bazen tabletlerin zararlı bile olabildiğini biliyoruz. Meyve ve sebze tüketimi tedavi edici değil, ama bazı kanserlerde koruyucu olabilir, o da farklı türleri dengeli tüketmeyi bir yaşam biçimi haline getirmek koşuluyla.