MEME KANSERİ RİSKİNİ ARTIRAN FAKTÖRLER
Soru
Ben 32 yaşında bir kadınım. Annem 43 yaşında iken meme kanseri oldu. Ameliyat olduktan sonra kemoterapi ve radyoterapi aldı. Beş yıl süreyle tamoksifen hapı kullandı. Şimdi durumu gayet iyi. Bu bilgilere göre benim meme kanseri riskim artmış mıdır? Bunun için genetik test yaptırmamı tavsiye eder misiniz? Meme kanserinde riski artıran faktörler nelerdir?
Yanıt
Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanserdir. Yaş arttıkça görülme sıklığı artar. Meme kanseri olan kadınların yarısında yaşın ileri olması dışında başka bir risk faktörü bulunmamaktadır. Annenizin nispeten erken yaşta meme kanserine yakalanmış olması sizin kanser riskinizi bir miktar artırmaktadır. Annesi ya da kız kardeşinde meme kanseri olan bir kadının meme kanseri olma riski 1,5 ile 3 kat artmıştır. Ancak ailesinde meme kanseri olan her kadını aynı kategoriye sokmamak gerekir. Annesi yaşlıyken meme kanseri olmuş bir kadının meme kanseri olma riski, ailesinde erken yaşta çok sayıda meme kanseri bulunan bir kişiye göre çok daha azdır.
Meme kanseri riskini artıran genetik faktörler içinde en çok görülen bozukluk BRCA 1 ve BRCA 2 mutasyonlarıdır. Bunlar bile tüm meme kanserlerinin % 5 ile 10’undan sorumludur. Ayrıca bir kadının bu mutasyonlara sahip olması mutlaka meme kanseri olacağı anlamına da gelmez. Değişik çalışmalarda meme kanseri gelişme riski % 26 ile 85 arasında değişmektedir. Bu mutasyonu olan kadınlarda yumurtalık kanseri oluşma riski de % 10 ile 63 arasında bir orandadır. Annesi erken yaşta meme kanseri olmuş kadınlar bu testi yaptırabilirler. Ancak testin pozitif çıkması mutlaka kanser olunacağı anlamına gelmediğinden meme kanseri riskinin ortadan kaldırılması için memelerin alınması tartışmalı bir konudur. BRCA 1 ve 2 mutasyonu olan kişiler için memelerin alınmasına bir alternatif de yumurtalıkların çıkarılmasıdır. Böylelikle hem yumurtalık kanseri riski ortadan kaldırılmış, hem de östrojen hormonun düzeyinin düşürülmesi suretiyle meme kanseri riski azaltılmış olur. Test pozitif çıktığında memeler ya da yumurtalıklar alınmayacaksa mutasyon araştırmasına gerek olmadığı kanaatindeyim. Çünkü mutasyonların olduğunu bilmek ama bir şey yapmamak kişiyi sürekli psikolojik baskı altında tutar.
Meme kanseri riskini artıran faktörler arasında bu bölgeye alınan radyasyon ve memelerin atipik hiperplazi hastalığı vardır. Riski nispeten daha düşük oranda artıran nedenler içinde âdet başlama yaşının erken olması, menopoza geç girilmesi, östrojenle birlikte progesteron hormonu kullanılması, hiç doğum yapılmamış olması, alkol kullanımı ve menopoz sonrası obeziteyi sayabiliriz.