NEDENİ BİLİNMEYEN ATEŞ HÂLÂ ÖNEMLİ BİR SORUN
Soru
Kardeşimde birkaç haftadır ateş var. Bazı günler 39 dereceye kadar çıkıyor. Bunun için ağızdan antibiyotik kullandı, ama ateşi düşmedi. Doktorlar hastaneye yatırarak araştırmak istiyorlar. Arkadaşım bunun kanser olabileceğini söyledi. Sizce bu kanser midir? Nasıl bir yol izlememizi tavsiye edersiniz?
Yanıt
Anlattığınız hastalık tablosu nadir olmayarak karşılaşılan bir durumdur. Üç haftadan fazla süren ve araştırmalara rağmen nedeni bulunamayan ateş, tıpta ‘nedeni bilinmeyen ateş’ olarak bilinir.
Anlattıklarınızdan kardeşinizin ayrıntılı bir araştırma yapılmadan ayaktan tedavi edilmeye çalışıldığı anlaşılmaktadır. Böyle bir tabloyla karşılaştığınızda doktorlarınızın tavsiyelerine uyarak hastaneye yatırılmayı kabul etmek en doğru yoldur. Uzun süredir devam eden ateşin en sık karşılaşılan nedeni infeksiyondur. Burada akla şu soru gelebilir: Bu bir infeksiyonsa antibiyotik kullanıldığı halde neden iyileşme olmadı? Kullanılan antibiyotiğe rağmen ateşin düşmemesi kardeşinizde infeksiyon olmadığını göstermez. Kullanılan antibiyotiğin hastalık etkeni mikroba etkisiz olduğunu gösterebilir.
Nedeni bilinmeyen ateş, infeksiyon hastalıkları içinde en çok tüberküloza bağlı olarak gelişir. Epstein-Barr virüsü, sitomegalovirüs gibi viral ajanlar da uzamış ateşe neden olabilirler. Karın içi abselerde de ateş gelişebilir. Bu abseler bazen o denli gizli bir yerleşim gösterirler ki tanı koymak zorluk arz edebilir. Osteomiyelit olarak bilinen kemik iltihabı da uzun süreli ateş etkenlerindendir. Özellikle kemikte protez var ise osteomiyelit ihtimali daha fazladır. Kalp kapaklarının sinsi iltihabı endokardit de nedeni bazen zor bulunan ateşe yol açabilir. Yapay kapak takılan kalp hastalarında mutlaka araştırılması gerekir. Bunun için kalbe yönelik görüntüleme sağlayan ekokardiyografiden yararlanılır. Nedeni bulunamayan ateşler içinde prostatit olarak bilinen prostat iltihabını, diş abselerini, sinüziti ve safra yolları infeksiyonu olan kolanjiti de akla getirmek gerekir. Bakteri ve virüsler dışında bazı mantar infeksiyonları da uzun süreli ve nedeni zor bulunan ateş yapabilirler. Günümüzde azalmakla birlikte sıtma gibi parazit hastalıklarını da ayırıcı tanıda düşünmek gerekir.
İnfeksiyon dışı iltihapla giden hastalıklarda da uzun süreli ateş ortaya çıkabilir. Bunlar arasında romatizma ve bağ dokusu hastalıkları, özellikle lupus, damar iltihabı olan vaskülitler, barsak hastalığı Crohn, sarkoidoz ve ailevi Akdeniz ateşi sayılabilir. Kullanılan ilaçların da ateş yapabileceğini akılda bulundurmakta yarar vardır.
Kanserler de bazen nedeni bilinmeyen ateşe yol açabilirler. Bugün görüntüleme ve diğer gelişmiş tanı yöntemleri sayesinde kansere bağlı ateşin nedenini daha çabuk buluyoruz. Kanserler içinde en sık ateşe neden olanları; kalın barsak, safra kesesi, karaciğer ve lenf kanserleridir.