Soru
Babam 67 yaşında. Akciğerin orta kısmına yakın bir yerde kitle bulundu. PET çekildi. Hastalığın sadece 2. bel omuruna yayılmış olduğu görüldü. Ancak buradaki kitle omuriliğe bası yapıyormuş. Bir an önce tedavi edilmesi gerekiyormuş. Aksi takdirde kitle büyüyüp felce neden olabilirmiş, ama babamın biyopsi tanısı yok. Bu yüzden radyoterapi vermiyorlar. Doku tanısı olmadan acilen tedaviye başlanamaz mı?
Yanıt
Onkolojide ister kemoterapi verilecek olsun isterse radyoterapi, tedavi öncesi biyopsi yapılması şarttır. Çünkü kanser, ancak patolojik olarak tanısı konulabilen bir hastalıktır. Öte yandan kanserin cinsi için de biyopsiye gerek vardır. Radyolojik tetkikler olan tomografi, magnetik rezonans (MR), PET, kanser şüphesi olan kitlelerin yerini göstermede yardımcı, ancak kesin tanı koydurucu değildir. Bu tetkikleri yaparak biyopsi almaya en uygun kitlenin yerini tespit ediyoruz. Bunun yanı sıra hastalığın yaygınlığı, yani kaçıncı evrede olduğu yine görüntüleme yöntemleriyle anlaşılır. Bir kere tanı konulduktan sonra hastaların izleminde de bu tetkikler yardımcı olur. Örneğin iki ya da üç kemoterapi uygulaması ya da radyoterapi kürü sonrası aynı radyolojik tetkikler tekrarlanır. Böylece kitlelerin küçülüp küçülmediği, tedaviye yanıtın olup olmadığı tespit edilir.
Bazı acil durumlarda biyopsi almak için zaman olmayabilir, ya da biyopsi alınacak kitle uygun bölgede yerleşmemiş olabilir. Örneğin akciğerdeki bir kitlenin ana toplardamara bası yapması yüz ve boyunda kan akışını bozar, bu bölgelerde ödeme ve sonuçta nefes darlığına yol açar. Bu durumda biyopsi almak için yeterli zaman bulunamayabilir. Bu takdirde acilen kemoterapi ve radyoterapiye başlanabilir, biyopsi sonraya bırakılır. Beyin sapında solunum, dolaşım gibi yaşam merkezlerinin bulunduğu bölgelerde tümör geliştiğinde de biyopsi yapılmayabilir. Çünkü bu bölgeye yapılacak cerrahi müdahale solunum ve kalp durması gibi ölümcül sonuçlara neden olabileceğinden biyopsi almadan beyin MR bulgularına göre karar verilip ışın tedavisi başlanabilir. Tabii bunlar istisnai durumlardır.
Babanızın durumuna gelince; biyopsi öncesi omurgaya radyoterapi verilirse buradan biyopsi yapma şansı kaybedilir. Akciğerdeki kitle orta kısma yakın olduğu için ancak bronkoskopi ile biyopsi alınabilir. Bu da bronşlara tüp ile girmeyi gerektirir. Durum gerçekten çok acil ise omurgadaki kitlenin çıkarılması düşünülmelidir. Böylece hem tanı konulur, hem de basıya karşı acil tedavi yapılmış olur. Oysa radyoterapinin etkisi cerrahideki gibi çabuk çıkmaz.