Soru
Annemin karaciğerinde iki adet kitle bulundu. Buradan alınan biyopsi kanser olarak geldi. Tümör karaciğerin orijinal kanseri değilmiş. Karaciğere başka yerden sıçramış. Bu durumda tedavide ne yapılması gerekir?
Yanıt
Anlattıklarınızdan annenizde karaciğere metastaz yapmış bir kanser olduğu anlaşılıyor. Tedaviye karar vermeden önce kanserin hangi organdan orijin aldığını ve yaygınlık derecesini bilmek gerekir. Bunları tespit için pozitron emisyon tomografisi (PET-BT) ya da akciğer tomografisi ve karın magnetik rezonans görüntüleme (MR) tetkikleri yapılır. Tomografi ve MR yapılması tercih edilmişse bunlara kemik sintigrafisi de eklenebilir. Tüm bu tetkikler sonucunda karaciğerden başka hangi organlarda kanser kitlesi bulunduğu tespit edilir.
Karaciğere en çok metastaz yapan kanserler meme, akciğer, kalın barsak, mide ve pankreastan köken alır. Dolayısıyla görüntüleme tetkiklerinde bu organlarda orijinal tümörün görülmesi muhtemeldir. Ayrıca metastazlar da tespit edilir. Bazen orijinal tümör metastaza göre çok daha küçük olabilir ve görüntüleme tetkiklerinde tespit edilemeyebilir. Bu durumda kolonoskopi, gastroskopi gibi tetkiklerle sindirim sistemi organları içeriden direkt olarak gözlenir. Meme kanserinden kuşkulanılırsa mamografi de yapılabilir. Tüm bu araştırmalarla birlikte kanda tümör belirteçlerine bakmak da tanıya yardımcı olur. Tümör belirteçleri normal hücrelerin yanısıra kanser hücrelerinden de salınan ve kana verilen protein yapısında maddelerdir.
Tedavi kanserin cinsine göre değişir. Mide, pankreas ve akciğerden köken alan bir kanser tespit edilirse hastalık metastaz yaptığından tedavi genellikle kemoterapidir. Günümüzde kemoterapiyle birlikte antikorlar da kullanılabilmektedir. Kalın barsak kanserinde tedavide kemoterapi ve antikorlarla birlikte cerrahinin de rolü göz önünde bulundurulmalıdır. Az sayıda metastaz varsa hem kalın barsaktaki orijinal tümörün hem de metastazların ameliyatla çıkarılması düşünülmelidir. Meme kanserinde tedavi yaklaşımı biraz daha farklıdır. Hormona duyarlı bir meme kanseri tespit edilirse ağızdan alınan anti-hormonlarla tedaviye başlanması daha makul bir yaklaşım olur. Ayrıca uygun hastalarda antikor tedavisi de gündeme gelebilir. Kemoterapi; meme kanseri çok yaygın ise, başlangıcından beri hormona dirençli ya da anti-hormon tedavisi sonrası hormonlara karşı direnç gelişmiş ise önerilmelidir.