Soru
Babamda sağ akciğerde bir kitle bulundu. Biyopsi ile akciğer kanseri olduğu söylendi. Sol akciğerde de bir nodül var. Başka hiçbir yerde yayılım yok. Bu durumda hastalık kaçıncı evrededir? Ameliyat şansı var mı?
Yanıt
Akciğer kanserinde tek bir yerde tümör var ise kanser birinci evrede demektir. Bu durumdaki küçük hücreli dışı akciğer kanserlerinde tedavi cerrahi ile yapılır. Hastalık karşı akciğere ya da vücudun bir başka organına yayılmışsa dördüncü evre olur ve bu durumda tedavinin şekli değişir. Kemoterapi uygulanır. Birinci evredeki akciğer kanserlerinde hastalıktan tam olarak kurtulma şansı varken dördüncü evrede tedavi, ömrü uzatmaya ve hastanın yakınmalarını azaltmaya yöneliktir. Bu nedenle hastanın ameliyat şansını kaybetmemesi çok önemlidir. Ancak buradaki olguda ilginç bir durum var. Karşı akciğerdeki kitlenin kanser olup olmadığı belirtilmemiş. Akciğerde iyi huylu görüntülere de sıklıkla rastlanır. Bu nedenle bunun kanser olup olmadığının mutlaka aydınlatılması gerekir. Sigara içen insanlarda akciğerin değişik yerlerinde aynı anda başlayan iki farklı kanserle karşılaşılması olağan bir durumdur. Görüntüleme yöntemi olan PET-bilgisayarlı tomografi ile nodülün durumu aydınlatılabilir. Kanserden şüpheleniliyorsa o kitleye de biyopsi uygulanmalıdır. Bunun ikinci bir primer, yani yeni bir kanser mi yoksa diğer akciğerdeki tümörün yayılımı mı olduğu ayırt edilmelidir. Ayrım yapılamıyorsa yeni bir kanser gibi kabul edilmelidir. Çünkü böylece hastanın iki tane erken evre akciğer kanseri olmuş olur ve her iki tümöre de cerrahi yapılarak kanserden tamamen kurtulması sağlanır.
Soru
Ben sağlığına dikkat eden 44 yaşında bir bayanım. Çekap için yıllık mamografi yaptırmam gerektiğini söylediler. Mamografide ışın alınıyor. Bu vücuda zarar vermez mi?
Yanıt
Tıpta bir tetkik yapılırken ya da tedaviye karar verilirken ilk prensip kişiye zarar vermemektir. Yapılan her müdahale ve tedavi biçiminin bir miktar riski ve yan etkisi olabilir. Burada önemli olan risk/yarar hesabının iyi yapılmış olmasıdır. Mamografi ile alınan radyasyon miktarı kabul edilebilir düzeylerdedir. Karşılaştırmalı çalışmalar göstermiştir ki 40 yaş ve üzerindeki bayanlara periyodik mamografi yapılması yapılmayanlara kıyasla meme kanserinin erken tanısında önemli katkı sağlamış ve ölümleri azaltmıştır.